เทศบาลตำบลเพชรพะงัน มีอำนาจหน้าที่ตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 แก้ไขเพิ่มเติมถึง (ฉบับที่ 14) พ.ศ. 2562 และพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 และแก้ไขเพิ่มเติมถึง (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2549 ดังนี้

1.ตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ.2496 แก้ไขเพิ่มเติมถึง (ฉบับที่ 14) พ.ศ. 2562

มาตรา 50 เทศบาลตำบลมีหน้าที่ต้องทำในเขตเทศบาล ดังต่อไปนี้

      (1) รักษาความสงบเรียบร้อยของประชาชน

      (2) ให้มีและบํารุงทางบกและทางน้ำ

            (2/1) รักษาความเป็นระเบียบเรียบร้อย การดูแลการจราจรและส่งเสริมสนับสนุนหน่วยงานอื่นในการปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าว

      (3) รักษาความสะอาดของถนน หรือทางเดินและที่สาธารณะ รวมทั้งการกําจัดมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล

      (4) ป้องกันและระงับโรคติดต่อ

      (5) ให้มีเครื่องใช้ในการดับเพลิง

      (6) จัดการ ส่งเสริมและสนับสนุนการจัดการศึกษา ศาสนา และการฝึกอบรมให้แก่ประชาชนรวมทั้งการจัดการหรือสนับสนุนการดูแลและพัฒนาเด็กเล็ก

      (7) ส่งเสริมการพัฒนาสตรี เด็ก เยาวชน ผู้สูงอายุ และผู้พิการ

      (8) บํารุงศิลปะ จารีตประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่นและวัฒนธรรมอันดีของทั้งถิ่น

     (9) หน้าที่อื่นตามที่กฎหมายบัญญัติให้เป็นหน้าที่ของเทศบาล

                การปฏิบัติงานตามอำนาจหน้าที่ของเทศบาลต้องเป็นไปเพื่อประโยชน์สุขของประชาชนโดยใช้วิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี และให้คำนึงถึงการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดทำแผนพัฒนาเทศบาล การจัดทำงบประมาณ การจัดซื้อจัดจ้าง การตรวจสอบ การประเมินผลการปฏิบัติงาน และการเปิดเผยข้อมูลข่าวสาร ทั้งนี้ ให้เป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับว่าด้วยการนั้น และหลักเกณฑ์และวิธีการที่กระทรวงมหาดไทยกำหนด

มาตรา 51 เทศบาลตำบลอาจจัดทำกิจการใด ๆ ในเขตเทศบาล ดังต่อไปนี้

      (1) ให้มีน้ำสะอาดหรือการประปา

      (2) ให้มีโรงฆ่าสัตว์

      (3) ให้มีตลาด ท่าเทียบเรือและท่าข้าม

      (4) ให้มีสุสานและฌาปนสถาน

      (5) บํารุงและส่งเสริมการทํามาหากินของราษฎร

      (6) ให้มีและบํารุงสถานที่ทําการพิทักษ์รักษาคนเจ็บไข้

      (7) ให้มีและบํารุงการไฟฟ้าหรือแสงสว่างโดยวิธีอื่น

      (8) ให้มีและบํารุงทางระบายน้ำ

      (9) เทศพาณิชย์

2.ตามพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น                   พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติมถึง (ฉบับที่2) พ.ศ. 2549

มาตรา 16 ให้เทศบาล เมืองพัทยา และองค์การบริหารส่วนตําบล มีอํานาจ และหน้าที่ในการจัดระบบบริการ               สาธารณ เพื่อประโยชน์ของประชาชนในท้องถิ่นของ ตนเอง ดังนี้

     (1) การจัดทําแผนพัฒนาท้องถิ่นของตนเอง

     (2) การจัดให้มีและบํารุงรักษาทางบก ทางน้ำและทางระบายน้ำ

     (3) การจัดให้มีและควบคุมตลาด ท่าเทียบเรือ ท่าข้าม และที่จอดรถ

     (4) การสาธารณูปโภค และการก่อสร้างอื่น ๆ

     (5) การสาธารณูปการ

     (6) การส่งเสริม การฝึก และประกอบอาชีพ

     (7) การพาณิชย์ และการส่งเสริมการลงทุน

     (8) การส่งเสริมการท่องเที่ยว

     (9) การจัดการศึกษา

     (10) การสังคมสงเคราะห์ และการพัฒนาคุณภาพชีวิตเด็ก สตรี คนชรา และ ผู้ด้อยโอกาส

     (11) การบํารุงรักษาศิลปะ จารีตประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่น และวัฒนธรรมอันของท้องถิ่น

     (12) การปรับปรุงแหล่งชุมชนแออัดและการจัดการเกี่ยวกับที่อยู่อาศัย

     (13) การจัดให้มีและบํารุงรักษาสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ

     (14) การส่งเสริมกีฬา

     (15) การส่งเสริมประชาธิปไตย ความเสมอภาค และสิทธิเสรีภาพของประชาชน

     (16) ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของราษฎรในการพัฒนาท้องถิ่น

     (17) การรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง

     (18) การกําจัดขยะมูลฝอย สิ่งปฏิกูล และน้ำเสีย

     (19) การสาธารณสุข การอนามัยครอบครัว และการรักษาพยาบาล

     (20) การจัดให้มีและควบคุมสุสานและฌาปนสถาน

     (21) การควบคุมการเลี้ยงสัตว์

     (22) การจัดให้มีและควบคุมการเลี้ยงสัตว์

     (23) การรักษาความปลอดภัย ความเป็นระเบียบเรียบร้อย และการอนามัย โรงมหรสพ และสาธารณอื่น ๆ

     (24) การจัดการ การบํารุงรักษา และการใช้ประโยชน์จากป่าไม้ ที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม

     (25) การผังเมือง

     (26) การขนส่งและการวิศวกรรมจราจร

     (27) การดูแลรักษาที่สาธารณะ

     (28) การควบคุมอาคาร

     (29) การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย